Các chuyên gia kết luận rằng cuộc khủng hoảng lương thực đang hoành hành trên toàn thế giới đã xảy ra từ rất lâu trước khi Nga xâm lược Ukraine.
Cuộc khủng hoảng lương thực được thúc đẩy bởi giá lương thực tăng vọt, hiện tượng này nổi lên trước những xáo trộn địa chính trị đang diễn ra ở Đông Âu. Các nhà phân tích đã chỉ ra những nguyên nhân cơ bản đáng trách như lạm phát tràn lan toàn cầu và giá năng lượng cao ngất ngưởng.
Đầu năm 2022, giá lương thực tăng vọt do điều kiện thời tiết bất lợi và cuộc khủng hoảng năng lượng. Giá thực phẩm đạt mức cao nhất trong nhiều năm vào đầu tháng Hai.
Nông nghiệp được công nhận là ngành tiêu tốn nhiều năng lượng nhất trong nền kinh tế toàn cầu hiện nay. Trước khi bất kỳ sản phẩm nào được xếp lên kệ siêu thị, nó phải trải qua một chặng đường dài từ khi được trồng, hái, cất giữ và cho đến khi được chế biến và giao cho người bán lẻ. Ngoài những khoản chi phí khổng lồ này, người nông dân còn phải chi một khoản tiền lớn cho phân bón và máy móc nông nghiệp. Về tiêu thụ năng lượng, chỉ riêng ngành công nghiệp thực phẩm đã tiêu thụ gần 30% năng lượng cần thiết cho toàn bộ chu trình sản xuất.
Các biện pháp trừng phạt chống Nga do các đồng minh phương Tây áp đặt để trả đũa các hành động thù địch của Điện Kremlin ở Ukraine đã ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế EU. Cuối cùng, các nước EU bị mắc kẹt trong một cuộc chiến kinh tế. Các nhà chức trách EU đã quyết định loại bỏ dần hàng hóa xuất khẩu của Nga, nhưng trên thực tế, cuộc tẩy chay đã dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Các tài khoản ngân hàng bị đóng băng gây căng thẳng lớn cho nền kinh tế EU khi họ làm trật nhịp chuỗi cung ứng trong các chuyến giao hàng từ lúa mì, lúa mạch, ngô và dầu hướng dương từ Nga, một trong những nhà xuất khẩu lớn nhất thế giới. Nguồn cung cấp từ Ukraine cũng bị tê liệt.
Trước đó, Tomson Phiri, phát ngôn viên của Chương trình Lương thực Thế giới của LHQ, đã cảnh báo về nguy cơ đói kém trên quy mô toàn cầu do xung đột Nga - Ukraine và giá lương thực tăng cao. Hiện nay, Nga và Ukraine đảm bảo 30% lượng lúa mì xuất khẩu toàn cầu, 20% lượng ngô xuất khẩu và 76% lượng hạt hướng dương xuất khẩu.
